جوان آنلاین: وقتی قرار میشود از گردشگری صحبت به میان بیاید نگاهها به سمت ایران و استانهای زیبا و آبوهوای دل انگیزش میچرخد. کشوری که با توجه به برخورداری از جاذبههای طبیعی و تاریخی زیبا و دارا بودن اقلیم چهار فصل در کنار دیدنیهایی که فقط منحصر به این آب و خاک است، یکی از بهترین مناطق برای گردشگری در دنیا به شمار میآید. اما در مقابل تمام ظرفیتهای طبیعی و داشتههای تاریخی، هنوز استفاده از این همه ثروت در حد حرف مانده و دولتمردان اقتصاد ایران را بر مبنای نفت و قیمت آن میچرخانند. مسافرتهای نوروزی و میزان تصادفات و مرگومیرهای جادهها در کنار مشکلاتی که برای اسکان خانوادهها به وجود میآید و قیمتهایی که در هر منطقه بر اساس تعداد حضور گردشگر بالا و پایین میشود، همگی بیانگر یک موضوع است و آن هم این است که زیرساختهای گردشگری در ایران مشکل دارد.
دنیای امروز یعنی دنیایی که بتوانی از کمترین داشتهها و ظرفیتهایت بیشتر بهره را برده و درآمدزایی داشته باشی. نگاهی به کشورهای همسایه و اروپاییهایی که از کمترین منابع معدنی و زیرزمینی محرومند، نشان میدهد آنها دست روی دست نگذاشتهاند و به دنبال درآمدزایی از طریق صنعت گردشگری رفتهاند. این مهم نیست که در این مسیر از چه ظرفیتهایی برخوردارند، مهم این است که میدانند چطور به خواسته گردشگران احترام بگذارند و نسبت به تأمین نیازهای آنان قدم بردارند.
امروزه گردشگری منبع تغذیه در اقتصاد و یک محرک اقتصادی محسوب میشود و با نگاهی به وضعیت درآمدزایی کشورهایی که در صدر جذب گردشگر قرار دارند نشان میدهد آنها برای این صنعت دست به اقدامات گوناگونی زدهاند و از این طریق موجب رشد اقتصادی و ایجاد اشتغال شدهاند.
صنعت گردشگری باعث احیای مناطق شهری و روستایی، مرمت و حفظ آثار باستانی، جذب سرمایه گذاری، تقویت صنایع دستی و تبادل فرهنگی میان کشورها میشود، اما رسیدن به این اهداف وقتی صورت میگیرد که ابتدا برای زیرساختها فکری شود.
متأسفانه در ایران سالهاست در مورد اهمیت گردشگری صحبت میشود و مسئولان هر کدام میتوانند ساعتها در مورد این ظرفیت و نحوه بهرهمندی از آن حرف بزنند، اما در عمل میبینیم هیچ کاری صورت نگرفته و شاید میزان تصادفات جادهای در تعطیلات و تعداد کشتهشدگان در جاده و خیابانها اولین نشان از بیتوجهی به زیرساختهای مورد نیاز گردشگری در استانها باشد.
زیرساخت نداریم
وقتی در طول سال دوستداران میراث فرهنگی از فرسایش و از بین رفتن آثار تاریخی خبر میدهند کسی به آنها توجهی نمیکند و گوشی برای شنیدن این حرفها پیدا نمیشود. ولی این یک حقیقت است که بسیاری از آثار تاریخی و باستانی کشور به دلیل عدم توجه لازم نهادهای مربوطه دچار آسیبهای فراوان شده و تعدادی از آنها در شرف نابودی هستند. شاید برخی از این مکانها از نظر ما ایرانیان چندان جذابیتی نداشته باشد، اما گردشگران خارجی مسیری چند هزار کیلومتری را میپیمایند تا بازدیدی از آنها داشته و درکنارشان عکس یادگاری بگیرند. وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی و دیگر متولیان امر باید قبل از نابودی کامل این آثار نسبت به احیای آنها اقدام کرده و در این راه از توانمندی و قدرت بخش خصوصی کمک بگیرند.
عدم نظارت بر بعضی تأسیسات گردشگری و پایین بودن کیفیت خدمات ارائه شدن توسط آنان مشکل دیگری است که در طی تعطیلات نوروزی، هر جا مسافری بود به چشم میخورد.
در تعطیلاتی که مردم به یکباره راهی شهرهای مختلف میشوند، کمبودها بهتر به چشم میخورند و بیبرنامگیها بیش از هر زمان دیگری رخ نمایان میکنند.
هنوز در ایران به گردشگری به عنوان یک صنعت که باید قبل از هر چیز به شکوفایی آن فکر کرد، نگاه نمیشود. هنوز مسافر، کسی است که از منطقه دیگری آمده و میتوان به هر نحو ممکن جیباش را خالی کرد. ضعف بازرسیها و نظارتها به عنوان یکی از مشکلات مهم کشور باعث سؤاستفاده برخی افراد سودجو و همچنین عدم ارائه خدمات لازم به گردشگران شدهاست. به گواه اکثر کسانی که چند روزی را با خانواده به شهر و منطقه دیگری سفر کرده بودند، هیچ نظارتی بر روی قیمتها و کیفیت خدمات وجود نداشت. این موضوع از اقامتگاهها گرفته تا قیمت مواد غذایی و صنایع دستی و حتی خدمات عمومی دیده میشود.
کسی قصد تغییر ندارد
وقتی سال ۱۴۰۲ رو به اتمام بود و مسئولان و متولیان امر از شروع سفرهای نوروزی صحبت میکردند به راحتی میشد متوجه شد اینها همان حرفهای تکراری سالهای گذشته است برای صنعت گردشگری در کشور هیچ طرح و برنامه مشخصی وجود ندارد. ضعف سیستم حمل و نقل هوایی، ریلی و زمینی و نایاب شدن بلیط در تمام بخشهای فوق به این معنی بود که شهروندان امکان اینکه بخواهند در طول تعطیلات چند سفر داشته باشند، غیرممکن است، مگر با وسیله شخصی خود راهی جادهها شوند.
هرچند در تمام دنیا، سفر با خودروی شخصی آن هم در مناسبتهای خاص بسیار کم شده و خانوادهها ترجیح میدهند برای کاهش هزینهها به صورت گروهی و با یک وسیله نقلیه مثل ون یا اتوبوس به گردش بروند، اما در ایران کهنه بودن وسایل حمل و نقل، بینظمی در پایانههای مسافربری و عدم نظارت بر آنها در کنار افزایش بیرویه قیمتها این پیام را برای مردم دارد که اگر قصد سفر دارید فقط روی خودروهای شخصی خودتان حساب باز کنید. اتفاقی که به شدت در افزایش مصرف بنزین و بالارفتن میزان آلایندهها و تصادفات و افزایش مرگو میرهای جادهای تأثیر دارد.
ایران به عنوان یکی از ارزانترین مقاصد گردشگری جهان و همچنین با دارا بودن رتبه دهم جهان برای داشتن جاذبههای تاریخی و باستانی و رتبه پنجم جهان در جاذبههای طبیعی و همچنین با توجه به ظرفیتهای فراوان مذهبی، پزشکی و فرهنگی برای جذب گردشگر هنوز با نقطه مطلوب در رشد این صنعت فاصله زیادی دارد.
با کمی توجه به همین سفرهای اخیر داخلی و نحوه گردشگریها شاهد هستیم یک بیبرنامگی و سردرگمی در میان مدیران و متولیان امر وجود دارد که با دیدن اتفاقات باز هم نمیخواهند به شرایط موجود سروسامانی بدهند.
از وضعیت راهها و ترافیکهای سنگین آن و تصادفات و مرگومیرهای ناشی از حوادث جادهای گرفته تا تعداد هتلها و مهمانپذیرها و مراکز دیدنی و عدم نظارت بر قیمتها و کیفیت خدمات معلوم میشود هیچ وزارتخانه و سازمان و نهادی قصد، یا توان تغییر در شرایط موجود را ندارد.